بیشتر شهرهای در حال توسعه، در اجرای برنامه‌های مورد نظر خود با مشکلات عدیده‌ای از جمله رشد بی‌رویه جمعیت، بیکاری نهان و آشکار، کم‌کاری و در نهایت کاهش سرانه سطح درآمد، کمبود سرمایه در نیل به اجرای برنامه‌های اقتصادی، ساخت و توسعه امکانات زیربنایی موجود به منظور فراهم آوردن امکانات بهروری از منابع انسانی و طبیعی و ... مواجه هستند.

در شرایط فعلی که مسئله بیکاری و ایجاد مشاغل مولد همراه با افزایش تولید داخلی و توسعه صادرات و همچنین لبیک به فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر اقتصاد مقاومتی در بین دلسوزان نظام مطرح است، توجه به صنایع دستی اندیکا به عنوان ثروتی نهفته در فقر می‌تواند گره کور فقر در جامعه عشایری را بگشاید.

دست‌بافته‌های عشایری به مجموعه‌ای از تولیدات صنایع دستی گفته می‌شود که عشایر بختیاری جهت کاربری‌های متعدد از آنها استفاده می‌کنند و نقوش و نگارهای به‌کار رفته در این صنایع به‌صورت انتزاعی و‌ کاملا ذهنی بدون استفاده از الگو و برگرفته از طبیعت و ذهنیات بافنده است که نسل به نسل از مادران به دختران ایلیاتی منتقل شده و با وجود همه این‌ها اندیکا قابلیت شهرملی شدن در این هنر را دارد.

تبدیل اندیکا به شهر ملی دست‌بافته‌های عشایری بسیار مهم است

فعال میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان در اهواز در خصوص دست‌بافته‌های عشایری اندیکا اظهار می‌کند: عمده فعالیت‌های شهروندان اندیکا بیشتر دامداری و کشاورزی است که در برخی از فصول سال زنان عشایری و روستایی برای سرگرمی و خودمصرفی اقدام به برپایی کارگاه‌های کوچک خانگی می‌کنند.

«مجتبی گهستونی» ادامه می‌دهد: این عامل ضمن داشتن مزایای فوق، منبع درآمد مطمئنی برای این قشر محروم محسوب می‌شود.

وی با اشاره به اینکه این کار نیازمند نیروی کار ارزان و سرمایه‌گذاری اندک است، تصریح می‌کند: وجود نیروی کار خلاق و جوان در اندیکا یکی از عوامل مهم در تولید و کیفیت با قیمت تمام شده و با صرفه اقتصادی مناسب است.

فعال میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه اندیکا باید شهرستان ملی دست بافته‌های عشایری شود ابراز می‌کند: به غیر از برشمردن آنچه گفته شد که باعث می‌شود تا شهرستان اندیکا در زمره شهرهای ملی قرار بگیرد، بافت عشایری شهرستان و انجام کوچ، قرارگیری یکی از مهم‌ترین ایل راه‌های عشایری در شهرستان اندیکا، دریافت نشان بین‌المللی مرغوبیت از طرف یونسکو توسط صنعتگر اندیکایی، دریافت بیش از ۱۰ نشان ملی صنایع دستی توسط برخی از صنعتگران زبده و برخورداری برخی روستاهای اندیکا از جمله روستای شوکل به عنوان روستاهای هدف صنایع دستی از جمله مواردی هستند که بر تبدیل اندیکا به شهرستان ملی دست‌بافته‌های عشایری اصرار می‌شود.

دست‌بافته‌های عشایری بر پیشرفت اندیکا تاثیر بسزایی دارد

دیگر فعال میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در شمال خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز با اشاره به آثار و نتایج توسعه وگسترش صنایع دستی در اندیکا می‌گوید: خودکفایی، خودباوری، تعاون اجتماعی، کاهش مهاجرت به شهر و در نهایت تقویت هویت ملی و سنتی از مهم‌ترین پیامدهای اجتماعی توسعه صنایع دستی محسوب می‌شود.

«ایوب سلطانی» می‌افزاید: توسعه و ترویج صنایع دستی ضمن افزایش سرانه تولید و درآمد خانواده‌ها منجر به رشد در آمد ناخالص ملی می‌شود.

وی اضافه می‌کند: صنایع دستی اندیکا از نظر ماهیت یک فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود و آمیختگی شدید آن با فرهنگ، عادات و سنت‌ها و طبیعت یک ویژگی خاص فرهنگی و هویتی ملی و مستقل به آن بخشیده است.

این فعال میراث فرهنگی در خصوص عوامل تقویت صنایع دستی اندیکا بیان می‌کند: ظرفیت‌های بالای تولید با کیفیت عرضه صادراتی، وجود نیروی کار بالقوه، فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی، وجود مصالح و مواد اولیه ارزان و در دسترس تنوع رشته‌های صنایع دستی اندیکا، موقعیت ژئوپلوتیک اندیکا از نظر ارتباطی برروی محور خوزستان _ اصفهان نزدیکی به بازارهای عربی جنوب و فلات مرکزی، وجود توان و برندهای خاص شهرستان همچون چوقا و خورجین، توریستی بودن شهرستان اندیکا، اصالت در مواد و طرح و ساخت ایجاد شغل وانتقال هنر به آیندگان از عوامل تقویت صنایع دستی در اندیکا هستند.

وی به مناطق ۱۰ گانه کانون‌های صنایع دستی اندیکا اشاره می‌کند و اذعان می‌دارد: در شاهزاده عبدالله منار و چلوار (ساخت تندیس‌های شیرسنگی، سیاه چادر، چوقا بافی، البسه محلی و قالیبافی)، در قلعه خواجه (گلیم بافی، شیردنگ بافی، کیف‌دوزی، قالیبافی و البسه محلی)، در شلال دشتگل (خورجین بافی، جل‌بافی، کوله‌پشتی، گبه، گلیم و جاجیم)، در للر و کتک (چوقابافی، لباس محلی، شیرسنگی، سفربافی، منجق‌کاری و سیاه چادر)، در چلو، سوسن و سرخاب (گبه، گلیم، جاجیم، چوقابافی، خراطی و البسه محلی)، در کوشک و اسلام‌آباد (گلیم، حجاری، البسه محلی، منجق‌بافی، قلاب‌بافی، میل‌بافی و کیف‌دوزی)، در کمفه و للر (جاجیم‌بافی، سیاه‌چادر، البسه محلی، چوقابافی و گبه‌بافی)، در تلخاب و شوکل (چوقابافی، قالی‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، سفره‌بافی و قلاب‌بافی)، در آبژدان (چوقابافی، کلیم‌بافی، شیر دنگ‌بافی، جاجیم‌بافی، قلاب‌بافی، خراطی و کیف‌دوزی)، در بابا احمد و دلی (البسه محلی، چوقابافی، گبه‌بافی،پ و گلیم‌بافی) دست‌بافته‌های عشایری شهرستان اندیکا هستند.

ملی شدن اندیکا به عنوان شهر دست‌بافته‌های عشایر بختیاری در دستور کار میراث فرهنگی

معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز اظهار می‌کند: با توجه به اهمیت اشتغال، معکوس کردن نرخ مهاجرت به شهرهای بزرگ، لزوم توسعه پایدار در مناطق مختلف کشور و با در نظر گرفتن ظرفیت‌های بالقوه مناطق که باید بالفعل شود، فعالیت‌های حوزه صنایع دستی می‌تواند به عنوان یک مقوله بومی نقشی موثر داشته باشد.

«شکرالله قاسمی» می‌افزاید: در این میان وجود مصوبات مستقیم و غیرمستقیمی که در حمایت از صنایع دستی وجود دارد، معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را بر آن داشت تا طی یک برنامه کشوری با عنوان شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی، گامی ارزشمند در اعتلای اهداف فوق بردارد.

وی با بیان اینکه جهت ارزیابی و انتخاب شهرها و روستاهای صنایع دستی، شورایی تشکیل شده که علاوه بر ارزیابی و انتخاب، وظیفه نظارت و جلب حمایت‌های دولتی و خصوصی را تا حد ممکن به عهده دارد تصریح می‌کند: شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی، تاکنون ۲۷ شهر و روستای ملی را به ثبت رسانده و نظر به ازدیاد پیشنهادات مطرح شده از سوی استان‌ها، فرآیند پیشنهاد و تشکیل پرونده را طی دستورالعمل فوق ابلاغ می‌دارد، تا علاوه در نظم‌بخشی به امور، اولویت‌ها و حقوق هر شهر و روستای مطرح شده رعایت شود و نظارت و حمایت‌های آتی در سطحی مطلوب‌تر صورت گیرد.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی خوزستان با اشاره به اطلاعات اولیه مورد نیاز ثبت شهر یا روستا اضافه می‌کند: اطلاعات جمعیتی و قومی، موقعیت جغرافیایی، تاریخچه شهر/روستا و منطقه، انواع صنایع دستی، صنایع دستی مورد نظر در پرونده پیشنهادی، تعداد کارگاه‌های فعال، تعداد صنعتگران، مراکز تولید، آموزش و فروش صنایع دستی جاذبه‌های فرهنگی، طبیعی، راه‌های دسترسی به شهر/روستا و منطقه و ... از موارد مورد توجه در ملی شدن شهرها در صنایع دستی هستند.

وی با بیان اینکه نیاز است موارد فوق توسط استان بررسی، تهیه، تدوین و در نهایت چاپ و در یک گزارش جامع جهت بررسی در شورای راهبردی ثبت مذکور که هر سال در زمان مشخصی برگزار می‌شود، ارائه گردد عنوان می‌کند: موارد ذکر شده باید در شهرستان پیشنهادی کار شده باشند و شهر یا روستای پیشنهادی دارای پتانسیل‌های لازم و زیرساخت‌های مورد نظر باشد تا در زمان ارزیابی امتیاز لازم را کسب کنند.

قاسمی می‌گوید: در سال ۱۳۹۸ دو شهر دزفول و اهواز به ترتیب به‌عنوان کپوبافی و مینای صبی به ثبت ملی رسیدند و شهرهای رفیع و شوشتر به‌صورت مشروط کاندیدای ثبت ملی به ترتیب به‌عنوان بوریابافی و شهر ملی احرامی‌بافی و دزفول به‌عنوان کاندیدای شهر جهانی کپوبافی برای سال ۹۹ از سوی اداره کل میراث استان خوزستان پیشنهاد دادیم که به دلیل شیوع کرونا و حجم زیاد پرونده‌های ارسالی بررسی آن به سال ۱۴۰۰ موکول شد.

وی با اشاره به اینکه در مرحله بعدی شهرهای اندیکا و هفتکل به ترتیب به‌عنوان شهرهای دست‌بافته‌های عشایر بختیاری و گلیم قشقایی در دستور کار این اداره کل قرار دارند بیان می‌کند: همچنین نماینده مردم شهرستان اندیکا در مجلس شورای اسالمی و فرمانداران شهرستان‌های مذکور نیز پیگیر و راغب به حمایت جهت ثبت شهرهای مذکور هستند.

صنایع دستی درآمد اصلی اغلب زنان روستایی اندیکا است

معاونت فرمانداری اندیکا در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز، شهرستان اندیکا دارای 24 رشته صنایع دستی است ابراز می‌کند: مهم‌ترین صنایع دستی این شهرستان چوقابافی، گلیم‌بافی، شیردنگ‌بافی، لی‌بافی، خورجین‌بافی، بهون‌بافی و ... هستند.

«عباس رضایی» ادامه می‌دهد: درآمد اصلی آنها اغلب زنان روستاهای شوکل، قیطاس، شاهزاده عبدالله، چلوار و روستای دیگر اندیکا از راه صنایع دستی است.

وی به نشان‌های صنایع دستی و دریافت مهر اصالت مرغوبیت اندیکا اشاره می‌کند و می‌گوید: چوقای بختیاری مهر اصالت یونسکو، کوسن مبل نشان ملی، دو نشان ملی از چوقا بختیاری، نشان ملی از سفره آردی و نشان ملی کیف زنانه با نقش چوقا از جمله آنها است.

معاونت فرمانداری اندیکا با اشاره به مشکلات در حوزه صنایع دستی این شهرستان عنوان می‌کند: تهیه مواد اولیه‌ گران و بی‌کیفیت، فروش و صادرات به خارج از کشور، ایجاد بازارچه صنایع دستی برای فروش و ترویج صنایع دستی از جمله مشکلات ما در صنایع دستی اندیکا هستند.

وی خاطر نشان می‌کند: مواد این نوع صنایع از نظر مواد خام‌ و ‌رنگ کاملا ارگانیک و بدون دخالت مواد شیمیایی و ‌صنعتی تهیه و تولید می‌شود.

رضایی با تاکید بر اینکه اهتمام ما طی سنوات گذشته برای بازپیرایی و ترویج این نوع صنعت بوده تشریح می‌کند: با مدرنیته شدن جوامع امروزی و گسترش دامنه این همه‌گیری به روستاها و عشایر متاسفانه بعضا شاهد منسوخ شدن این صنعت شدیم که خوشبختانه با تلاش‌های میراث فرهنگی و ‌فنی و حرفه‌ای و اعطای تسهیلات و بسته‌های مشوقانه توانستیم از افول قطعی آن جلوگیری کنیم.

وی بیان می‌کند: همچنین در همین راستا بیش از ۱۰ مهر اصالت و‌ مرغوبیت نشان ملی و یک‌ نشان جهانی یونسکو توسط شهروندان اندیکایی اخذ شده و علاوه بر آن ایجاد فروشگاه‌های بهاره در شهرستان و ایجاد بسترهای لازم برای بازارچه‌های صنایع دستی از عمده فعالیت‌های ما در این حوزه محسوب می‌شوند.

معاونت فرمانداری اندیکا در خصوص اقدام جهت ملی شدن شهرستان اندیکا در دست‌بافته‌های عشایری عنوان می‌کند: پیگیر این موضوع هستیم، البته آیتم‌هایی هستند که از ما خواسته شده و در حال انجام آنها هستیم، به عنوان مثال باید ۲۰۰ کارت صنعتگری صادر شود و تعدادی کارگاه بزرگ و کوچک فعال داشته باشیم که اکنون در حال افزایش تعداد آنها هستیم.

با ملی شدن شهرستان اندیکا در دست‌بافته‌های عشایری می‌توان از لحاظ اقتصادی کمک شایانی به هنرمندان این شهرستان کرد و همچنین می‌توان به افتخارات خوزستان هم در خصوص ملی شدن شهرها افزود که امیدواریم با پیگیری مسئولان استانی و مربوطه این مورد مهم صورت گیرد.